Klei-universum
Met zijn eindexamenwerk aan de Rietveld Academie viel Koos Buster in 2018 al meteen op. Hij presenteerde het Grote Koos Buster Museum, een kamer vol attributen, alles een-op-een nagemaakt uit keramiek. Het grootste stuk, een schoonmaakwagen met emmers, een bezem en flessen zeep, werd direct aangekocht door de AkzoNobel Art Foundation. De toon was gezet. Koos stelde met zijn werk het nog altijd wat oubollige imago van keramiek ter discussie. Met humor en een enorme maakdrift creëerde hij een eigen klei-universum.
Op Instagram benoemde hij zichzelf voor de lol tot minister van Keramische zaken en die geuzennaam is aan hem blijven kleven. Terecht, want een aantrekkelijk voorbeeld doet volgen, zo blijkt. Veel jonge designers en kunstenaars zijn driftig aan het kleien geslagen à la Koos Buster. Is het niet vervelend om werk te zien dat wel erg veel op het zijne lijkt? 'Ik heb natuurlijk geen alleenrecht op het slordig na-kleien van objecten. Trouwens, ik héb het al gedaan.'
‘Ik ben een kunstenaar die met klei werkt’
Geen aansteller
In een van de weinige overgebleven rafelranden van Amsterdam-Noord heeft Koos een atelier in een oude fabriekshal. Een ambachtsloods is het nu, met zzp'ers die er allemaal een eigen onderkomen hebben getimmerd. 'Ik ben net verhuisd van eenhoog naar deze grotere ruimte,' zegt hij tevreden. Er staan enkele keramiekovens, waaronder een van megaformaat. 'Onlangs tweedehands aangeschaft, nu nog een nieuwe krachtstroomaansluiting.' Op tafel liggen mallen voor zijn sierborden. Daar komen tekeningen en teksten op over 'bijna alles wat ik niet leuk vind'. Het is een langdurig werk in uitvoering van allemaal unieke borden. Enkele recente toevoegingen zijn Kabinet Rutte 4, Yoga, Hockey en Sepp Blatter. Maar er is ook een bord met: 'Ik ben geen aansteller, ik ben gewoon heel gevoelig.'
Werken met klei, het maken van keramiek is een veeleisend, ingewikkeld en langzaam ambacht, maar Koos zweert erbij: 'Dat vind ik juist heel mooi van dit vak. Ik heb inmiddels enorm veel technische kennis opgebouwd.' Dat hij op de Rietveld Academie voor keramiek koos, was bedoeld voor een jaar. 'Ik wilde iets goed kunnen, een techniek leren. Daarna zou ik overstappen naar autonome kunst. Maar dat is er niet van gekomen. Ik heb keramiek gekozen als medium, maar ik vind mezelf geen keramist. Ik ben een kunstenaar die met klei werkt.'
Snel en spontaan
Koos' tekeningen zijn de basis van zijn werk; klei is het middel om die tekeningen te vertalen in een driedimensionale fysieke vorm. Dat zijn kleiwerk er slordig en enigszins onhandig uitziet, is puur opzet. 'Ik wil perfecte lulligheid. Als het te recht en netjes uitvalt duw ik er nog wat deuken in – ik hou van wobly lijnen en vlakken. Sommigen vinden dat het eruit ziet alsof een kind van zes het heeft gemaakt… tja. Voor mij is het gelukt als er de sfeer van een snelle spontane schets in zit.' Koos noemt zichzelf een 'verhalenverteller', maar waar die verhalen precies over gaan, is hem zelf vaak ook niet duidelijk. 'Meestal kom ik er al doende pas achter.' Hij vraagt aandacht voor doodgewone spullen. 'Alledaagse dingen en objecten die binnenkort verdwijnen, zoals de pinautomaat. Ik wil simpele dingen uit een niet-elitaire wereld waardering te geven, als een stem tegen de ongelijkheid in onze samenleving. Maar ik probeer niet per se iets aan te kaarten of een boodschap over te brengen. Ik wil graag energie, inspiratie en ontroering doorgeven, alles wat leuker maken.'
Die energie en inspiratie doet Erik op bij theatermakers en tijdens concerten en festivals. 'Het is fijn om kunst van anderen te zien en te beleven waar de maakdrift en de scheppingsdrang vanaf spatten. Dat iemand zijn hele ziel en zaligheid erin heeft gelegd.' Dat is ook in Koos' eigen werk zichtbaar. 'Het maken, dat is het allerleukst, en het opbouwen van exposities en installaties.' Zijn eerste museale solo-expositie was in het Nationaal Glasmuseum in Leerdam (2019). Hij had net een glasstipendium gekregen van stichting Stokroos, een fonds dat jonge kunstenaars en vormgevers ondersteunt. Daardoor is Koos' oeuvre inmiddels verrijkt met werken van glas. 'Fijn om ook met transparantie te kunnen werken, maar dan wel in onregelmatig glas, zodat er een wat troebel beeld ontstaat.'
‘Ik wil perfecte lulligheid. Als het te recht en netjes uitvalt duw ik er nog wat deuken in’
Rotondekunst
In Leerdam creëerde hij de Wachtkamer van Roos Bustek, zijn alter ego. Een wat surrealistische aanpak was het, van een non-descripte wachtkamer – wie is Roos en wat doet ze? – waarin allerlei objecten te zien waren die Koos in keramiek en glas had nagemaakt. Alles op het bureau van de fictieve Roos was gekleid: haar post, nietmachine, het bureaulampje, álles. De beveiligingscamera, de brandblusser in de hoek: eveneens van klei. Eyecatcher was de waterkoeler, een van de objecten die Koos uit glas heeft gemaakt met hulp van de Leerdamse glasblazers. 'Dat wilde ik al een lange tijd. Een waterkoeler is een lullig object, een beetje kantoorachtig, bijna triest zelfs. Als je er in een wachtkamer een tijd naar zit te staren, krijgt hij een andere waarde, dat wilde ik benadrukken.' Eerst vormde hij de waterkoeler in klei, maakte daarvan een mal waarin het glas werd geblazen. De glazen objecten hebben dus dezelfde Koos Buster-stijl.
De waterkoeler en de schoonmaakwagen waren al behoorlijk aan de maat voor objecten van keramiek, niet veel later kleide Koos een levensgrote Canta en een omgevallen scooter. Vorig jaar werkte hij drie maanden in het Europees Keramisch Werkcentrum in Oisterwijk, waar enorme stookovens staan. Daar maakte hij twee pinautomaten en een boksbalstand van de kermis. 'Nu ik denk ook aan een graafmachine op ware grootte en misschien wel een legertank. Rotondekunst wil ik maken – te gek om in een auto rondjes te rijden om je eigen werk.'
Koos werkt hard aan zijn opmars in de kunstwereld. 'Het gaat nu wel behoorlijk snel in stijgende lijn. Ik krijg steeds leukere aanbiedingen, ook uit het buitenland.' Afgelopen jaar had hij twee soloshows in Nederland en onlangs ging zijn werk naar Amerika, voor de Spring/Break Art Show in New York. Sinds zijn studie heeft hij altijd redelijk tot goed verkocht. 'Ik heb ook steeds veel klein werk gemaakt, zoals de peuken en stopcontacten. Dat zijn leuke visitekaartjes.' Alles signeert hij met een verstrengelde k en b. Zijn achternaam Stroucken liet hij vanaf het begin achterwege. 'Koos Buster klinkt gewoon lekker en zo heet ik ook. Mijn werk is speels en een beetje kinderlijk, daar past deze naam prima bij. En nee, er is geen link met de film Ghostbusters. Ik ben vernoemd naar Buster Keaton en een vriend van mijn vader.'
Kleigod
Koos Buster, alias de minister van Keramische Zaken, alias de Kleigod, heeft met zijn werk en zijn onderkoelde humor inmiddels grote naamsbekendheid opgebouwd. Geholpen door Instagram, diverse galeries en optredens op tv (De Slimste Mens, Het Klokhuis) is hij een Bekende Kleier geworden. Een Blije Kleier ook. 'Ik wil gewoon lekker zo doorgaan. Elke dag in het atelier. Keramiek heeft tenslotte een soort eeuwigheidswaarde: het is vrijwel onverwoestbaar en behoort tot de oudste archeologische vondsten. Met keramiek ben je jezelf als het ware aan het vereeuwigen. Als je het niet laat vallen blijft het altijd bestaan.'
Je las een artikel van het magazine 'Feeling Wonen. Op zoek naar meer inspiratie over design, interieur, kunst en ontwerpers? Bekijk de pagina van Feeling Wonen.
