Ontdek het ambacht: zwevende planten
Of ze nou zweven in de lucht of hangen aan de muur: de intrigerende ontwerpen van Carolijn Slottje zijn een ode aan de natuur. Voor haar werk – designobjecten en zwevende planten ineen – leerde ze breien en vilten, en binnenkort gaat ze potten printen van klei. ‘Ik wil laten zien: kijk, dit is een heel slim plantje!’
Maker Carolijn Slottje (carolijnslottje.nl)
Werkplaats Atelier Unit van 36 m2 in creatieve broedplaats Het Werk in Groningen
Technieken Breien, kweken, vilten, verven, borduren, ontwerpen, onderzoeken, experimenteren
Favoriete gereedschap ‘Mijn koperen gieter en het zelfgemaakte gereedschap waarmee ik razendsnel oogjes van koperdraad kan draaien om Air Planting mee op te hangen.’
Nieuwsgierig
Een nieuwsgierige, onderzoekende geest. Dat is wat Carolijn Slottje misschien wel het meest typeert. En dat zat er vroeg in. ‘Als kind al maakte ik van alles, en dan droomde ik vervolgens de wereld erbij. In feite doe ik dat nog steeds. Mijn handen zijn het verlengstuk van mijn fantasie. Ik kan slecht stilzitten, ik moet iets omhanden hebben: tekenen, iets maken, of juist uit elkaar halen om te zien hoe het werkt. Nieuwsgierigheid helpt m’n creativiteit.’
Zwevende planten
Air Planting, het ontwerp waarmee ze zes jaar geleden doorbrak als een komeet, is het resultaat van zo’n vraagteken in haar hoofd. ‘Voor mijn verjaardag had ik een orchidee gekregen, zo eentje in een pot. Prachtig natuurlijk, maar mijn oog viel vooral op het mos dat erbij zat. Het zag er heel simpel en archetypisch uit, zonder poeha. Dat vond ik veel interessanter. Maar dat zeg je natuurlijk niet als je zo’n verjaardagscadeau krijgt, haha.’ Haar nieuwgierigheid was gewekt. ‘Het bleek Tillandsia te zijn: een plant zonder wortels, een epifyt, die in Midden- en Zuid-Amerika op bomen leeft. Ze hebben minieme schubjes waarmee ze voedingstoffen opnemen uit vocht in de lucht. Bizar interessant.’ Ze was totaal gefascineerd door de plantjes. ‘Het zijn een soort karaktertjes, niet van die schreeuwerige planten. Ze hebben een archetypische vorm; een vierjarige tekent een plant op die manier.’
“Nieuwsgierigheid helpt mijn
creativiteit”
Heel slim plantje
Carolijn besloot de Tillandsia te ‘vieren’, op een voetstuk te zetten. ‘Ik wilde laten zien: kijk, dit is een heel slim plantje! Het hoeft helemaal niet op een schaaltje te liggen, zoals je in tuincentra ziet. Het hoort te bungelen. De Tillandsia had een eigen, hangende vorm nodig, zodat er frisse lucht doorheen kan. Daar leeft hij van.’ Zo begon haar onderzoek naar de juiste vorm en techniek en het beste materiaal. ‘Ik ben met van alles gaan experimenteren. Haken en macrameeën vond ik te lomp. Gaas zou het design overheersen, terwijl de Tillandsia de hoofdrol moet spelen. Ik wilde dat de vorm eruitziet als een effect van de natuur, iets wat in de jungle groeit, in plaats van ‘kijk eens wat een best ik heb gedaan op het design.’
Succesnummer
Het resultaat is Air Planting: een netje van gebreid koperdraad dat twee Tillandsia’s bevat, de ‘bloem’ en de ‘wortel’. ‘‘Het zoeken naar de juiste vorm was een soort boetseren in de lucht. De ovale vorm vind ik het mooist. Daardoor komen de banen in het breiwerk goed naar voren en de verhouding met de zwevende planten klopt.’ Air Planting is een designobject en plant ineen, dat als een kwalletje in de lucht zweeft. Mateloos intrigerend en betoverend, en dat vond het publiek ook. Toen Carolijn ze presenteerde op Dutch Design Week 2014 had ze in no time bestellingen binnen van tien winkels in vijf landen. ‘Moet ik die allemaal gaan breien, dacht ik. Ik wist niet wat me overkwam.’ Al gauw besloot ze het breien uit te besteden. ‘Aan een fairtradebedrijf in Bosnië. Door de oorlog is daar een overschot aan vrouwen zonder opleiding. Maar door hun kennis van traditionele handwerktechnieken kunnen ze in hun levensonderhoud voorzien. De vrouwen werken vanuit huis, in goede omstandigheden en voor een eerlijk loon. Dat vind ik heel belangrijk. Het is geen onderbetaald fabriekswerk.’
“Mijn studio is eerder een biologisch laboratorium dan een
handwerkatelier”
Kleursoepjes
Het breiwerk gebeurt dus in Bosnië, maar het in elkaar zetten, de plantjes bevestigen en verzenden gebeurt allemaal hier, in haar studio in creatieve broedplaats Het Werk aan de rand van de stad Groningen. Ze deelt de oude industriële loods met keramisten, beeldend kunstenaars, koffiebranders en een sociaal buurtrestaurant. Meteen bij binnenkomst loop je tegen haar zelfontworpen studio aan, een huisje van spaanplaat en transparante golfplaten. ‘Ik wilde graag bij de ingang zitten: niet alleen planten hebben daglicht nodig, mensen ook.’
Het is alsof je een tropische kas binnenwandelt: overal kronkelen zwevende planten, slierten Tillandsia hangen aan wasrekjes en op de muren prijken ontelbare lapjes vilt in verschillende kleuren – allemaal proefjes. ‘Mijn studio is eerder een biologisch laboratorium dan een handwerkatelier,’ zegt Carolijn. Achter het houten huisje is een geïmproviseerde keuken waar ze ‘kleursoepjes’ kookt. ‘Ik maak kleurstoffen van natuurlijke materialen, zoals wier, ui, avocado. Daarmee kleuren we het vilt.’
De plantenwand
Dat vilt gebruikt ze voor het project waar ze sinds 2018 mee bezig is: Quilt Garden. Carolijn heeft zich gestort op het fenomeen ‘greenwall’, oftewel de plantenwand. ‘Meestal is dat één groot plastic festijn. Dat kan veel organischer, dacht ik. Het hoeft helemaal niet zo’n vierkante akker aan de muur te zijn. Het is veel interessanter als je kunt zien waar de plant in zit, vandaan komt als het ware. Denk aan een omgevallen boom in het bos: die heeft aan de onderkant ook een soort greenwall, de kluit. Dat was mijn inspiratie.’ De basis van Quilt Garden is een zeshoekige vilten lap – de ‘plantenpot’. ‘Die vorm is supergeometrisch, maar komt ook veel voor in de natuur. Bijen gebruiken hem ook: het is heel economisch. Bovendien levert een zeshoek altijd een grillig resultaat op, nooit vierkant. De vorm is niet tembaar – het zal nooit zo’n akker worden.’
Innerlijke rust
In al het werk van Carolijn speelt de natuur de hoofdrol. Zo is ze nu bezig met een plantenpot van klei, die 3D-geprint wordt en vergroeid met de plant. ‘Als ontwerper heb je de plicht om na te denken over de impact van het product dat jij op de wereld zet. Je moet nadenken over hergebruik, waar het vandaan komt, wie het maakt… Dat komt deels door mijn opvoeding, maar ik vóel het ook werkelijk zo. Ik hou van de natuur, waarom zou ik die kapot willen maken? Ze is goed voor mijn innerlijke rust, ik denk dat dat voor iedereen geldt. Met mijn ontwerpen haal je groen in huis, dat vind ik een heel fijn idee. De natuur is de bron van het leven en gaat altijd door – pandemie of niet. Het wordt altijd weer zomer.’
3x typisch Carolijn
1. Carolijn kijkt met een ontwerpersoog naar de natuur. ‘De verschijningsvorm en waarom het er zo uitziet is fascinerend. Er zit altijd een bepaalde logica achter. De natuur is een groot ecosysteem, hergebruikt zichzelf. Dat probeer ik ook bij mijn ontwerpen met zwevende planten te bereiken.’
2. ‘In het combineren van natuur en handwerk zit voor Carolijn logica. ‘Ik zie een grote overlap; niet alleen in het organische, het groeien, maar ook in de geometrische figuren die in beide terugkomen, zoals de ‘fractals’ in de natuur. Denk aan de zeshoekige vorm van een honingraat. Handwerk lijkt op iets wat in de natuur voor zou kunnen komen. Ik denk dat de mens onbewust een voorkeur heeft voor organische groeipatronen, zo zijn we geprogrammeerd. Die vinden we automatisch mooi.’
3. ‘Mijn werk wordt vaak versleten voor Scandinavisch, maar zelf vind ik dat het echt onder Dutch design valt. Scandinavisch design is heel stijlvol maar Dutch Design zet aan tot nadenken. Air Planting ‘viert’ het plantje, maar de rol is ondergeschikt. Ik wil dat een ontwerp dienend is. Een vaas is oké als het eentje is waar je bloemen in kunt zetten. Veel vazen zijn niet meer voor bloemen, het zijn egootjes op zich.’
Vond je het leuk om een kijkje in deze studio te krijgen? vtwonen kijkt elke maand binnen in het atelier van een creatieveling.
