Ontdek het ambacht: schilderkunst van Claes Iversen

Maker Claes Iversen (claesiversen.com)
Werkplaats oud klaslokaal van 47 m2 in Amsterdamse binnentuin
Techniek schilderen, fotograferen, collages maken, mixed media
Favoriete gereedschap ‘Mijn kwasten – dat lijkt me duidelijk, haha.’

De drie W’s

Claes Iversen kan kiezen: brengt hij de dag door in zijn coutureatelier, waar zijn zevenkoppige team en een handvol stagiaires de mooiste custom made creaties maken, of duikt hij in z’n eentje zijn schilderstudio in? Beide bevinden zich in Amsterdam: de couture wordt gemaakt in het Westelijk Havengebied, de schilderijen in hartje Jordaan. Alweer drieëntwintig jaar geleden ging de Deen zijn zus achterna, die met een Nederlandse man trouwde. Hij studeerde aan de kunstacademie in Den Haag, liep stage bij Viktor & Rolf en opende in 2008 zijn eigen studio. Naast kleding voor particuliere opdrachtgevers en bedrijfsuniformen voor de Nationale Opera & Ballet ontwerpt Claes tegenwoordig voor een hele stoet vrouwen die geen achternaam meer nodig hebben: Georgina, Doutzen, Carice… Zijn beroemdste klant? Koningin Máxima. Maar over die laatste geen woord, want what happens in de koninklijke kleedkamer, stays in de koninklijke kleedkamer.

Ongestoord uitleven

We zijn in Claes’ schildersatelier aan de Lindengracht. De studio in de Jordaan betekent een nieuwe stap voor de couturier – ‘ik háát dat woord, ik ben ontwerper’ – die eind vorig jaar zijn eerste expositie als schilder gaf. Hier leren we een heel nieuwe kant kennen van de man die zich steeds meer ontwikkelt tot allround designer. Want zijn schildersavontuur begon met de kleurrijke wandkleden die hij twee jaar geleden voor het Amsterdamse Hotel Mercier ontwierp. Met succes trouwens: dit voorjaar verschijnt een versoberde versie ervan in de collectie van Frankly Amsterdam. ‘Nadat die kleden eenmaal waren opgehangen, bleek dat sommige muren nog een extraatje konden gebruiken. Toen riep ik: ik schilder wel wat. Net zoals ik vroeger deed.’

Geen tijd voor verf

Opgroeiend in Aarhus schilderde Claes altijd al veel en tijdens zijn studie aan de academie ook, maar daarna slokte het opzetten van zijn eigen modelabel al zijn tijd op. ‘Ik deed alles zelf: van het maken van de kleding tot de boekhouding. Schilderen had geen prioriteit, er bleef simpelweg geen tijd meer over. Dankzij mijn team heb ik nu mijn handen weer vrij.’ Sinds een jaar worden er per week twee dagen in zijn agenda geblockt zodat hij kan schilderen. ‘Op kantoor ben ik een soort duizendpoot, hier kan ik me ongestoord uitleven.’

Knipsels en scheursels

Claes’ atelier laat zich het best omschrijven als een enorme vierkante doos van wel acht meter hoog. Eén wand van het voormalige klaslokaal bestaat volledig uit glas, waardoor het daglicht uitbundig binnenstroomt. ‘Voorheen maakte ik de schilderijen thuis, in de keuken, maar dat was geen doen. Moest ik alles afdekken met plastic. Dus ben ik op zoek gegaan naar een ruimte waar ik mijn gang kon gaan. Hier zit ik min of meer antikraak, maar er is water, stroom en licht: meer heb ik niet nodig. Bovendien mag alles vies worden, een vereiste.’

Langs de muren staan tal van werken uitvoering, meerdere schildersezels en tegen de achterwand prijkt een hoge ladekast, gevuld met schilderbenodigdheden. Kisten met uiteenlopende materialen verraden dat hij niet alleen met verf werkt, maar ook met tape, prints en foto’s. Mixed media, zoals het zo mooi heet. ‘Mijn inspiratie bewaar ik in een verzameldoos. Een echte, heel oldskool met knipsels en scheursels, maar gedeeltelijk zit-ie ook in mijn telefoon. Je vindt tegenwoordig zoveel inspiratie op internet – even een screenshot maken en door.’

Stom stopcontact

Diezelfde iPhone zorgde voor misschien wel de meest opvallende serie schilderijen: Connected. Vijftig werkjes van dertig bij dertig centimeter waarvoor Claes foto’s van stopcontacten combineerde met schilderkunst. Zo weet hij elementen als structuur, vlakverdeling en kleur samen te brengen op het doek. ‘Ik ben in mijn huis random foto’s gaan maken met mijn telefoon. Iedereen zoekt altijd naar interessante dingen om te fotograferen, maar laat dat eens los en ervaar wat er dan gebeurt. Dat heb ik ook geleerd op de academie: durf eens iets lelijks te doen – omdat je eerder geneigd bent iets moois te maken. Ik maak in mijn kledingcollecties steevast één outfit in een kleur waarvan je denkt: wat doet díe daar?! Dan word je wakker geschud. Een stopcontact is een stom object, maar wel hartstikke herkenbaar. Ik werk graag met vlakverdeling en het is al een vlak op zich, dus met het lijnenspel rondom kan ik eindeloos variëren. Daarbij heeft het een haakje naar mijn jeugd: mijn vader was elektricien en als kind speelde ik met de spullen in zijn werkplaats. Ik ben ermee opgegroeid als het ware. Techniek fascineert me nu nog. Ik heb ook weleens een jurk met schroeven gemaakt. Het is inspirerend om verschillende werelden te combineren.’

Verrijking

Kruisbestuivingen zijn ook in andere werken te vinden. Zo zijn sommige schilderijen voorzien van beeldschone bloesemapplicaties en weer andere van ragfijne borduursels. Werk dat soms dagen in beslag neemt, al besef je dat niet als je ervoor staat. ‘Ik houd van textuur en gelaagdheid. Zo kwam ik op het borduurwerk: als we iets kunnen, is het dát. Onze stagiaires doen het, zelf heb ik er geen tijd voor. Bovendien kan ik wel naaien, maar schilderen kan ik beter. Het is een verrijking van mijn schilderijen en tegelijkertijd slaat het een mooie brug naar mijn mode.’ Door de vrijheid die schilderen Claes geeft, merkt hij dat er veel inspiratie loskomt die hij voor andere projecten kan gebruiken. ‘De couture, de kleden, de kunst: het is één wereld. Voor mij heeft het ook allemaal met elkaar te maken. Zo ben ik nu aan het nadenken over soft furnishing, zoals kussens, poefjes en textiel. Ik wil me nog meer verbreden.’

3x typisch Claes

1. Claes werkt het liefst alleen. ‘Als ik in een flow zit werk ik heel snel. Maar ik moet wel in mijn eentje zijn, niet gestoord worden door vragen van mijn team. Ik sluit mezelf echt af, leave me alone.’
2. Zoals bij creatieven wel vaker het geval is, lopen bij Claes werk- en privéleven behoorlijk door elkaar. ‘Ik ben niet heel goed in stoppen, of mijn rust te pakken. Dat is mijn valkuil. Kaarsen aansteken en op de bank neerploffen doe ik niet gauw. Gelukkig is de balans wel beter geworden.’
3. ‘Couturier’ is zo’n oubollig woord. Zo heb ik mezelf ook nooit genoemd. Ik ben vormgever in de brede zin: of het nou kleding, kunst of een kleed is. Het creatieve proces is hetzelfde.’

Bron: vtwonen 03-2020 | fotografie Ernie Enkelaar, tekst Bartjan Bouman