Ontdek het ambacht: driedimensionale kunstbloemen

Maker Linda Nieuwstad (lindanieuwstad.nl)
Werkplaats Atelier Unit van 120 m2 in voormalige champignonkwekerij in Woudenberg
Techniek ontwerpen, tekenen, lassen, slijpen, schuren, naaien
Favoriete gereedschap 'Mijn lasapparaat. Dat is zo'n magisch ding: daarmee maak je van niets iets. Eerst is het staal uit de bouwmarkt en ineens is het een stevige bloem.'

3D kunstbloemen

Wie denkt dat Linda Nieuwstad groene vingers heeft, heeft het goed mis. Thuis heeft ze enkel vetplanten staan – 'alleen die houden het bij me vol'. Wat ze wél heeft, zijn behendige vingers. Als kind knutselde ze daarmee van lege inktpatronen drinkglaasjes voor haar barbiehuis, maar van wat ze tegenwoordig maakt, maakt je fantasie een sprongetje: vergeet-me-nietjes zo groot als ontbijtborden, wilde rozen van formaat tractorwiel en narcissen zo hoog als een lantaarnpaal. Sprookjesachtige, intrigerende werken zijn het, waarbij je je een ware Alice in Wonderland voelt. De plek waar Linda haar monumentale bloeminstallaties maakt, een voormalige champignonkwekerij op het Utrechtse platteland, is een wonderland op zich. Een pauw begint te krijsen zodra we uit de auto stappen, voor de deur van haar studio zit een koppel zwarte zwanen te broeden – 'pas op: ze vallen aan' – en even later loopt er een familie parelhoenders tetterend langs. Mocht je je afvragen hoe dat klinkt: nou, als een stel gevederde doedelzakken. Zo oorverdovend dat het gesprek even stokt.

Baan opzeggen

Het feit dat we hier zitten te praten over haar mega kunstbloemen, is te danken aan twee radicale beslissingen van Linda: alsnog naar de kunstacademie gaan terwijl ze al werkte, en zich te specialiseren in 3D-bloemen. 'In mijn vrije tijd maakte ik meubels, maar met mijn handen werken nam ik nooit zo serieus. Tot ik in mijn werk vastliep omdat ik mijn creatieve ei niet kwijt kon. Nadat ik de open dag van de kunstacademie in Enschede had bezocht, wist ik: ik ga mijn baan opzeggen.'

Op de academie viel haar leven als een puzzel in elkaar. 'Ik was eind twintig en mocht eindelijk de hele dag doen wat ik echt wilde doen: dingen máken.' Een expositie met bloemstillevens van de zeventiende-eeuwse schilder Jan van Huysum was de tweede eyeopener. 'Hij was mijn eerste inspiratiebron. Niet zozeer de bloemen op zich als wel de manier waarop hij ze had geschilderd, de tactiliteit ervan. Ik wilde ín zijn schilderijen stappen, de bloemen aanraken. Op de academie en in de hedendaagse kunst moest alles een concept hebben. Dat vond ikzelf ook, maar nadat mijn tweede kind was geboren, kwam de noodzaak me ergens op te richten. Ik had simpelweg minder tijd. Toen besefte ik: wat zit ik toch moeilijk te doen, wat ik werkelijk wil is bloemen maken à la Van Huysum.'

Harige huid van een tulp

In hun schilderijen probeerden de Hollandse meesters bloemen steevast zo natuurgetrouw mogelijk weer te geven. Linda: 'De harige huid van zo'n geschilderde tulp oogt écht harig. Dat intrigeerde me. Dat wilde ik nabootsen, maar dan in 3D.' Ze ging op zoek naar materialen die zulke eigenschappen kunnen verbeelden. 'Een ouwe deken is net zo zacht en harig als de bloemen die ik op schilderijen zag. Een tulp heeft daarbij een vettig, glimmend blad. Hoe kan ik dat vertalen, vroeg ik mezelf af.'

Linda staat op, rommelt wat in een bak en komt terug met een stukje rood vrachtwagenzeil. 'Kijk, dit is toch net een tulpenblad.' Verdraaid, ze heeft gelijk. Haar allereerste bloemen waren paardenbloemen van drie meter hoog, gemaakt van donkergroen zeil uit de bouwmarkt. 'Ik ben begonnen met het nabootsen van bestaande bloemen, gebaseerd op die historische stillevens, maar nu maak ik ook fantasiebloemen. Momenteel ben ik bezig met een mengvorm van een agave en een orchidee.' Ze wijst naar de metershoge bloem in uitvoering naast de werktafel. 'Een orchidee heeft niet van dat soort tentakels met bolletjes, en toch ziet het er geloofwaardig uit. De bloemen moeten groot zijn, anders raak je de verwondering kwijt. Het brengt me terug naar mijn jeugd: toen ik als klein meisje met m'n neus plat in het gras lag te turen naar een madeliefje. Daarnaast wil ik dat je ze kunt aanraken, een zintuigelijke ervaring bieden. Het gaat mij ook om de vervreemding. Dat mensen erachter komen: o, het is van wol.'

Tussen staal en stof

Linda geeft een snelle tour door haar studio, die feitelijk uit drie achtereenvolgende ruimtes bestaat: het atelier met zicht op de beestenboel buiten, dan de 'vieze ruimte', waar ze alle stalen onderdelen maakt en aan elkaar last, en tot slot is er nog een opslag – ze verhuurt ook bloemen voor evenementen. 'Alles kan uit elkaar, zo kan ik ze makkelijk vervoeren.' Terug in het atelier valt het oog op een paar schetsen van de agave-orchidee waar ze mee bezig is. Wat opvalt: in verhouding tot de bloemen zijn de tekeningetjes piepklein. Lachend: 'Ik houd gewoon niet zo van tekenen. Vaak denk ik: zo, da's genoeg getekend en pak ik het lasapparaat. Als het een complex boeket wordt, maak ik nog een schaalmodel. Ik koop dan kunstbloemen in het tuincentrum die ik beplak met zeil en wol. Vervolgens schik ik die tot ik tevreden ben en is het tijd voor het staalwerk. De constructie is nummer één. Die zorgt niet alleen voor stevigheid, maar ook dat een bloem tot leven komt. In het begin switch ik regelmatig tussen staal en stof, tussen het frame maken en bladeren naaien. Maar zodra ik weet hoe het resultaat zal zijn, ga ik in een ruk door.

Kwetsbaar

Linda's kunstbloemen zijn onder meer te vinden in de winkel van Piet Hein Eek en het hoofdkantoor van KLM, maar ook in het Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie. 'Dat was de meest dankbare plek om iets voor te maken. In een ziekenhuis ben je kwetsbaar; bloemen zijn dat ook. Dat doet iets met de patiëntjes en hun verzorgers. De berichten die erbij worden achterlaten zijn ongelooflijk: 'Zo groot en toch zo kwetsbaar.' Precies waarom ik het heb gemaakt! Dat motiveert me als ik zelf een slechte dag heb. Dan besef ik weer waarom ik het allemaal doe.'

3x typisch Linda

1. 'Eerst bedenk ik wat ik wil maken, put inspiratie uit boeken met bloemen of schilderijen. Vervolgens bekijk ik wat er gebeurt als je een bloem uitvergroot. Fluitenkruid is leuk, maar niet te doen met al die kleine bloemetjes. Een lelie werkt wel: die is lekker groot en heeft zes eenvoudige bladeren.'
2. 'Ooit nog eens een veld met vingerhoedskruid maken lijkt me heel gaaf. En dan een museumzaal vol.' Lees je mee, Museum Voorlinden? Wij zien het helemaal zitten.
3. 'Ik heb bewust geen cursus bloemschikken gevolgd: dan leer je hoe het moet, en dat wil ik juist niet. Al die regeltjes zitten je alleen maar in de weg; die moet je dan meteen weer overboord gooien. Mijn kunstbloemen moet spontaan, eigen ogen.'

Elke maand kijken we binnen in de studio van een creatieveling. Bekijk ze hier allemaal.

Bron: vtwonen 06-2020 | Tekst Bartjan Bouman | Fotografie Ernie Enkelaar