Wat is duurzaam?
In het algemeen wordt de term 'duurzame verlichting' gebruikt voor producten die a) lang meegaan, b) zo min mogelijk energie verbruiken en c) weinig (of minder) impact op het milieu hebben. Goed voor de aarde dus, maar je hebt ook lagere energie- en onderhoudskosten, vergeleken met niet-duurzame verlichting.
Van A tot led
-
Spaarlampen: voordeel: spaarlampen gaan veel langer mee en verbruiken tot zo'n 80% minder energie dan een gloeilamp. Nadeel: het duurt vaak wat lang voordat ze op gang komen en als je spaarlamp (eindelijk) op is, moeten ze apart ingezameld worden omdat ze een beetje kwik bevatten.
-
Hallogeen: voordeel: goede lichtsterkte, breed bereik en goedkoop. Nadeel: werkt in principe hetzelfde als een gloeilamp, maar bij halogeen wordt er meer elektriciteit omgezet in licht. Daardoor worden ze erg heet. En om ze op het lichtnet aan te sluiten, is er altijd een transformator nodig.
-
Ledverlichting: voordeel: 90% zuiniger dan de ouderwetse gloeilampen, stoten veel minder CO² uit, geven meteen volop licht en zijn makkelijker in te zetten voor dimlicht. Nadeel: gevoelig voor oververhitting, wat de levensduur niet ten goede komt (al is dat bij een kwalitatief exemplaar vaak al opgelost).
Het aantal branduren waarna een ledlamp van 4,5 watt energie bespaart ten opzichte van een gloeilamp van 40 watt: wanneer een gloeilamp op is, heeft een ledlamp gemiddeld nog 14.880 branduren voor de boeg.
-
Hoogfrequente verlichting: voordeel: we kennen allemaal het geflikker van met name een TL-lamp, die hapert voordat hij aanspringt. Hoogfrequente varianten hebben dit niet en zijn daarmee een stuk rustiger voor het oog. Bovendien is het zuiniger in verbruik; het scheelt ongeveer 25% in de energie. Nadeel: het is duurder in de aanschaf, maar kost minder energie en je hebt minder armaturen nodig voor dezelfde hoeveelheid licht.
-
Solarlamp: voordeel: overdag laden de zonnecellen op, 's avonds verschijnt er een sfeervol licht. Perfect voor op de camping of in de tuin. Nadeel: je bent volledig afhankelijk van zonlicht, wat nogal een nadeel kan zijn in ons land.
Snelle check
Weet je niet zeker of je verlichting duurzaam is? Drie manieren om dat te checken:
-
Bij TL-verlichting is er een 'starter' betrokken, die zorgt dat de buis ontbrandt. Als deze aan vervanging toe is, krijg je het welbekende knipperende effect net voordat de lamp aan schiet. Led en hoogfrequente verlichting kennen dit niet.
-
Conventionele verlichting levert veel warmte (zo'n 80% van de energie wordt omgezet in warmte) en weinig licht (20%). Een gloeiend hete lamp is dus vaak minder aardbolvriendelijk.
-
Sinds 2012 moeten lampen in Europa voldoen aan allerlei eisen op het gebied van lichtkleur en -intensiteit – vanwege onze gezondheid – maar ook aan milieueisen. Check dus waar je lamp vandaan komt, want in andere delen van de wereld zijn deze voorwaarden niet of anders van toepassing.
Lampenplan
Trekken we in een nieuw huis, dan doen we het meestal met de stopcontacten en lichtaansluitingen die er al zijn. Maar het kan de moeite waard zijn om een professioneel lichtplan op te laten stellen door een expert. Zij kunnen niet alleen ervoor zorgen dat er licht is op plekken waar het écht nodig is, maar ook een milieuvriendelijke aanpak hanteren. Het gebruik van dimmers of bewegingssensoren bijvoorbeeld, waardoor je nooit meer het licht de hele avond laat branden in een lege kamer.
/9a7e3fb492f24ddea4ea44a10660a042/image.jpg)
/8c25575dbffb41ad91f0b57be06356f2/image.jpg)
Bron: Illustratie: Josselin Bijl
