De gaai

De gaai verzamelt in het najaar honderden eikels die hij her en der verstopt. Hij hamstert voor de winter. De eikels die de gaai niet opeet, kiemen en groeien uit tot een nieuwe generatie eiken.

Paspoort van de gaai

• Naam: Gaai (Garrulus glandarius)
• Uiterlijk: Overwegend bruin, van kaneelbruin tot roodbruin. Zwart-witte kruin, lichte keel, zwarte baardstreep, zwart met witte vleugels met opvallend blauwzwart gestreept accent, donkere staart, witte stuit.
• Afmeting: 32 tot 35 cm.
• Menu: Eikels, beukennootjes, hazelnoten, allerlei zaden, bessen, fruit, insecten, larven, rupsen, eieren, jonge vogels, muizen, kikkers, vetbollen en vogelpindakaas.
• Vijanden: Roofvogels, zoals de sperwer en de havik.

De gaai, die in oude vogelgidsen nog Vlaamse gaai heet, zie je overal in het land waar bossen, parken en tuinen zijn. In vergelijking met de kauw, de kraai en de ekster – die tot dezelfde vogelfamilie behoren – is het een kleurige verschijning. De gaai is veel schuwer dan zijn familieleden. Zodra hij je in de smiezen krijgt, gaat hij er vandoor en slaakt hij kreten die zo uit een horrorfilm lijken te komen.

Blijvertje

De gaai trekt niet weg in het najaar. Dat hoeft ook niet, want aan voedsel is er geen gebrek. De gaai is een alleseter, met een grote voorkeur voor eikels. In het najaar is hij de hele dag eikels aan het hamsteren voor zijn wintervoorraad. Hij probeert zoveel mogelijk eikels in een keer mee te nemen en dat lukt hem aardig. Hij propt zich helemaal vol en vervolgens zoekt hij de beste plekken om ze te begraven. Dat kan ook in jouw tuin zijn. Het is fascinerend om de gaai daarmee bezig te zien. In de wintermaanden spreekt de gaai zijn voorraad aan, want hij onthoudt waar hij de eikels verstopt heeft. De gaai eet niet alles op. De eikels die overblijven, kiemen en groeien uit tot een nieuwe generatie bomen als ze de kans krijgen.

De gaai is prachtig van kleur en tekening. Je zou niet zeggen dat het familie is van de kraai, kauw en ekster. Vind je een veer met opvallende fel blauwe en zwarte strepen? Geen twijfel mogelijk: die is van een gaai.

Druk gezinsleven

In het voorjaar bouwen man en vrouw samen een nest in een boom of struik, op een hoogte van drie tot zes meter. Takken en dunne twijgen vormen het bouwmateriaal. In de kom van het nest legt het vrouwtje vier tot zes eieren. In tegenstelling tot andere vogelsoorten, houdt de gaai het meestal bij één legsel. Worden de eieren of de jongen geroofd, dan volgt vaak een nieuwe poging. Na 16 tot 18 dagen komen de jongen uit hun ei en breken er voor de gaai drukke tijden aan. Man en vrouw vliegen af en aan met voer. Tegen de tijd dat de jonge gaaien het nest verlaten, lijken ze als twee druppels water op hun ouders.

De gaai in je tuin

De gaai zal niet zo snel nestelen in de buurt van woonhuizen. Buiten de broedtijd kun je de gaai vaker zien. In deze tijd van het jaar zal de mooie vogel geen weerstand kunnen bieden aan het voer dat je serveert. Het is een echte alleseter die zal smullen van zaden en fruit op de grond en op de voedertafel. Van vetcakes en vetbollen eet de gaai graag en een pot speciale vogelpindakaas is zo verleidelijk dat hij zich dichtbij bij het huis zal wagen.

Bron: Fotografie iStock