Altijd iets te zien: tips voor het aanleggen van een natuurvijver

Leestijd 4 minuten • 29 februari 2024, 13:48

Met een natuurlijke vijver in de tuin hoef je je nooit te vervelen; er is altijd wat te zien. Het biedt mogelijkheden voor mooie beplanting, maar ook voor verschillende dieren. Kikkers, padden, salamanders, libellen, waterschaatsertjes, eenden en allerlei bijzondere vogels komen graag bij je op bezoek. Je leest hier hoe je zo'n natuurvijver zelf kunt aanleggen.

Lees verder onder de advertentie

Wat is een natuurvijver?

In een natuurvijver heeft de natuur het voor het zeggen. De beplanting is rijk en het water trekt dieren aan, zoals kikkers, salamanders, insecten en allerlei soorten vogels. Aan de natuurvijver komt geen pomp, filter, chemisch middel en - onder de ideale omstandigheden - folie te pas. De juiste hoeveelheid van en goede variatie aan zuurstofplanten zorgen ervoor dat het zuurstofgehalte in het water hoog blijft waardoor algen geen kans krijgen.

Hoe ziet een natuurvijver er uit?

Een natuurvijver ziet eruit als een vijver die je aantreft in een park of bos, natuurlijk beplant en met veel dierenleven. Door de rijke beplanting gaat een natuurvijver op in de rest van de tuin. De kant loopt vloeiend over in water en de ondiepe zones zijn beplant met moerasplanten. De vorm van een natuurvijver is onregelmatig. Hierdoor ontstaan allerlei natuurlijke groeiplaatsen voor waterplanten en onderkomens voor kleine dieren.

Dieren bij een natuurvijver in de tuin

Een talud naast de vijver zorgt voor een nog gevarieerder dierenleven in je vijver. Voor dieren is het belangrijk dat de wanden geleidelijk en niet te steil aflopen. Gebruik het zand dat tijdens het uitgraven van het vijvergat naar boven komt en stapel hier stenen en puin tegenaan. Tussen deze hergebruikte materialen zullen allerlei wilde planten groeien. Let wel op: oevers van een té schuin aflopende vijver kunnen wegregenen.

Lees verder onder de advertentie

Ideale grootte van een natuurvijver

Een natuurvijver is op z'n mooist met een doorsnede van 10 tot 20 meter, maar er zijn ook natuurvijvers met een doorsnede van 6 meter die goed functioneren.

Grondwater gebruiken in de natuurvijver

In een natuurvijver wordt bij voorkeur geen folie gebruikt. Alles valt en staat daarom met het peil en de kwaliteit van het grondwater. Het grondwater zoek je door een gat te boren. Bij de ene tuin komt het grondwater al na een meter graven naar boven - en dan heb je geluk - maar bij een andere tuin zul je vier meter of nog dieper moeten boren. Hoe dieper het grondwater zit, hoe groter de natuurvijver moet worden. Bedenk ook dat het waterpeil in de zomer nog een halve meter zakt ten opzichte van de winter.

Grondwater bevat vaak roest. Nu is een beetje roest in het water geen probleem: zuurstofplanten en kleine waterdiertjes zorgen ervoor dat het water op termijn een goede kwaliteit krijgt. Maar te veel roest is een no-go, daarom is het handig om dit van tevoren te testen. Vul een glas met grondwater en zet hem weg. Staat er binnen enkele dagen een dikke laag roest onderin het glas? Dan is het slim om wél met vijverfolie te werken en het gat met kraanwater te vullen. Je kunt een folievijver natuurlijk wel het uiterlijk geven van een natuurvijver, door de schuine wanden met zand te bedekken en deze te beplanten.

Lees verder onder de advertentie

Aanlegtips voor een natuurlijke vijver

Kies voor de natuurvijver een lichte plek zodat zuurstofplanten goed kunnen groeien. Een ligging deels in de schaduw kan ook. Waterplant gedoornd hoornblad kan schaduw verdragen.
Om vissen te houden moet een natuurvijver minimaal 80 cm diep zijn. Tel daar 10 tot 50 cm bovenop, rekening houdend met het schommelende grondwaterpeil.
Geef een natuurvijver een goede start door in het diepe gedeelte voldoende en gevarieerde zuurstofplanten te planten. Soorten die veel zuurstof afgeven zijn glanzend fonteinkruid, aarvederkruid en waterpest. Gebruik 5 tot 10 bosjes per kuub water of één gewortelde gemixte mand.
Beplant oevers en ondiep water met mooie, langbloeiende overplanten en de natuurvijver bloeit met je borders mee. Hierboven bloeien snoekkruid (Pontederia cordata) en gele lis (Iris pseudacorus). Ook kun je de oevers zelf inzaaien met speciale zaadmixen.
Ken je iemand met een kraakheldere vijver? Neem een emmer water mee voor je eigen vijver. De goede microbacteriën vermenigvuldigen zich razendsnel in jouw natuurvijver.
Een pomp verstoort het waterleven. Wil je toch een waterval of stroompje, zorg dan dat de pomp dichtbij ligt zodat het water niet uit de hele vijver gepompt hoeft te worden.
Zet pas vissen uit als de vijver helder is. Goudwindes zijn de 'schoonste' vissen, terwijl karpers de vijver omploegen.

Problemen met de natuurvijver?

Ook als je natuurvijver niet vanzelf in balans raakt, hoef je volgens eco-hovenier Loek Gorris niet naar chemische middelen te grijpen: 'Als het water troebel wordt, moet je meer zuurstofplanten gebruiken. Wanneer er veel algen ontstaan, kun je er watervlooien op loslaten, die vreten de algen op. Alleen als planten verslijmen zou ik je aanraden het water te laten testen. Waarschijnlijk is een van de waardes, zoals het PH, GH of KH, niet op peil. Bestrijd het probleem met ecologische producten zoals Mearl, die hebben geen slechte invloed op het water. Maar ik moet erbij zeggen: wij leggen al tien jaar natuurlijke vijvers aan en ik heb nog nooit een watertest gedaan, omdat het simpelweg nooit nodig was.'