Zo maak je een gietijzeren pan schoon

Beeld JA | vtwonen 09-2022 | styling Leonie Mooren | fotografie Peggy Janssen

Een gietijzeren pan is een parel onder de keukenspullen. De gietijzeren bodem houdt warmte goed vast en zorgt ervoor dat je vlees, vis en groenten perfect braadt. De pan gaat jarenlang mee, mits je ‘m goed onderhoudt. Met deze trucs wordt het schoonmaken van een gietijzeren pan een eitje.

2 maart 2023, 12:29

Wat is een gietijzeren pan?

Een gietijzeren pan is volledig gemaakt van gietijzer. Hierdoor is de pan zwaar en ijzersterk. Het materiaal zorgt ervoor dat de pan bijna onverwoestbaar is. Dit maakt een gietijzeren pan een aankoop waar je, als je hem goed onderhoudt, lang van geniet. Gietijzeren pannen bestaan in verschillende vormen en maten, met of zonder deksel. De pannen zijn geschikt voor verschillende warmtebronnen, zoals inductie en een keramisch fornuis. Ook kun je de gietijzeren pan in de oven, op de barbecue en zelfs op open vuur gebruiken.

De voor- en nadelen van gietijzer

Elk materiaal heeft voor- en nadelen. Dit zijn de belangrijkste voor- en nadelen van een gietijzeren pan op een rij.

Voordelen

Blijft lang op temperatuur
Je hebt er levenslang plezier van
De pan bakt met de tijd steeds beter

Nadelen

Gietijzeren pannen zijn zwaar
Het is een vrij broos materiaal
De pan is gevoelig voor zure ingrediënten

De verschillende soorten gietijzeren pannen

Voordat je te weten komen hoe je een gietijzeren pan schoonmaakt, is het belangrijk om onderscheid te maken tussen twee types pannen:

1. Geëmailleerde pannen: bij een geëmailleerde pan is een laag gesmolten glas (email) op de pan aangebracht. Deze laag beschermt de pan tegen roest en zuren.

2. Niet-geëmailleerde pannen: bij niet geëmailleerde pannen ontbreekt de laag email. Door regelmatig gebruik wordt een natuurlijke antiaanbaklaag gecreëerd. Een gietijzeren pan zonder email heeft meer onderhoud nodig en moet voor gebruik ingebrand worden.

Een niet-geëmailleerde gietijzeren pan inbranden

Bij de aanschaf van een gietijzeren pan zonder emaillaag is het verstandig om deze eerst in te branden. Voor het beste resultaat is het aan te raden om dit proces zo’n twee keer achter elkaar te herhalen. Let op: onderstaande methode kan alleen met een volledige gietijzeren pan. Kunststof onderdelen, zoals een handvat, kunnen door de hoge temperatuur van de oven beschadigen.

Maak de pan schoon met water en een milde zeep.
Droog de pan goed af.
Giet een eetlepel natuurlijke olie, zoals lijnzaad- of arachideolie, aan de binnen- en onderkant van de pan en smeer dit goed uit.
Verwijder de overtollige olie.
Zet de oven aan op 200 graden Celsius. Zet een met aluminiumfolie beklede bakplaat onderin de oven. De bakplaat vangt de oliedruppels op.
Plaats de pan op z’n kop in de oven. Laat de pan een uur in de oven staan.
Schakel de oven uit en laat de pan afkoelen.

Het inbranden is goed geluk als de binnen- en onderkant van de pan een donkerbruine tot zwarte kleur krijgt.

Auberginekleurige zelliges, 10×10 cm per m² € 94,50 (designtegels.nl). Bronskleurig hanglampje Aisha van Lifestyle € 69,95, draadschaal van Present Time € 17,49, grijze ovalen kookpan Terra Cotto van Eva Solo € 77,50, terraroze vaas Theseus van Urban Nature Culture € 59,95 (vtwonen.be). Plank € 47,95, ovale plank (onder de pan) € 47,95, longdrink glazen Reflexions per stuk € 10,95 (zenzahome.com). Okergele theedoeken per stuk € 3,- (hema.nl). Oudroze dinerborden per stuk € 9,99, aubergine kleurige bordjes per stuk € 4,99 (hm.com). Beeld JA | vtwonen 02-2019 | styling Moniek Visser | fotografie Peggy Janssen — Beeld JA | vtwonen 02-2019 | styling Moniek Visser | fotografie Peggy Janssen

Je hebt levenslang plezier van een gietijzeren pan

Gietijzeren pan schoonmaken: mag de pan in de vaatwasser?

Er is één belangrijke regel bij het schoonmaken van een gietijzeren pan: de pan mag niet in de vaatwasser. De vaatwasser beschadigt de antiaanbaklaag en veroorzaakt roest. Het is beter om de pan met de hand af te wassen. Doe dit idealiter direct na gebruik. Gebruik geen schuurspons, om schade aan de pan te voorkomen. Gebruik heet water om het temperatuurverschil zo klein mogelijk te houden. Maak de buitenkant van de gietijzeren pan schoon met een vochtige doek.

Een geëmailleerde gietijzeren pan schoonmaken

Het schoonmaken van een geëmailleerde gietijzeren pan is een makkie.

Maak de pan na gebruik schoon met warm water. Gebruik alleen voor hardnekkig vuil een drupje afwasmiddel.
Droog de pan na het schoonmaken goed af.

Een niet geëmailleerde gietijzeren pan schoonmaken

Wil je een gietijzeren pan zonder email schoonmaken? Volg dan onderstaande stappen:

Maak de pan direct na gebruik schoon met heet water en een zachte spons.
Droog de pan goed af.
Is de pan helemaal droog? Vet alle gietijzeren onderdelen van de pan in met een paar druppels natuurlijke olie.

Bij een gietijzeren pan zonder email is het wél belangrijk dat hij goed droog is, maar níet dat hij uitdroogt. De gietijzeren onderdelen moeten een beetje vettig blijven. Merk je dat alleen het invetten niet goed genoeg werkt? Zet de gietijzeren pan dan met olie op een laag vuur en laat de olie intrekken. Zet vervolgens het vuur uit, laat de pan afkoelen en berg ‘m op een droge plek op.

Hardnekkig vuil verwijderen met zout

Het kan voorkomen dat er aangekoekte etensresten in de pan blijven zitten. Gebruik geen schuurspons, maar maak de gietijzeren pan schoon met zout of baking soda. Kies je voor zout, gebruik dan grotere korrels zoals zeezout. Wrijf het zout met een schone doek langs alle aangebakken resten. Het vuil zal gemakkelijk loslaten. Ook neemt het zout achtergebleven vetstoffen goed op. Voor hardnekkige vlekken kun je een pannenschraper gebruiken. Spoel de pan na en droog goed af, om roest te voorkomen.

Verroeste gietijzeren pan: wat te doen?

Door je de gietijzeren pan niet goed af, dan kan er roest ontstaan. Het is niet nodig om een verroeste pan weg te gooien. Gebruik schuurpapier of staalwol om heel voorzichtig kleine roestplekken te verwijderen.